DNM-Online Boeken en beschouwingen

Corvee

Redactioneel

In een verleden dat inmiddels ver weg lijkt en buiten het onderwijs ligt, had ik een collega. Hij was manager van een afdeling, maar wanneer het over zijn managementtaken ging, had hij het steevast over ‘corvee’. De vakinhoud, het primaire proces, daar ging het hem om. Acquisitie was ook nog wel een eervolle taak. De rest van zijn werk, het leidinggeven aan de mensen en zijn afdeling, zag hij als een noodzakelijk kwaad. Corvee, dat is een opgelegde taak die je doet omdat het moet. Naar eer en geweten, maar het moet vooral niet te lang duren. Dat juist door die managementtaken medewerkers op prettige en goed gefaciliteerde wijze hun werk konden doen en daarmee zijn team tot bloei kwam en dat hij dus door die taken waarschijnlijk meer bereikte voor de organisatie dan met zijn geploeter op een rapport of lezing, dat ontging hem of vond hij in elk geval niet iets om zich op voor te laten staan.

Onze volgende uitgave van DNM, het tweede nummer van dit jaar alweer, valt binnenkort bij onze abonnees op hun (digitale) mat. Het themadeel van deze uitgave is gewijd aan ‘de staf’. De mensen die, om het met de woorden van mijn oud-collega te zeggen, altijd corvee hebben. En ook al zijn de woorden van veel mensen meestal zorgvuldiger dan die van mijn oud-collega: de positie van de staf is een gevoelige. Is er in uw organisatie evenveel waardering voor de stafmedewerker als voor de professional? Als alles goed draait, ziet niemand hierin het aandeel van de stafmedewerkers. Als de zaken niet goed geregeld zijn, is er veel gemopper en kritiek op het functioneren van de staf. En verder is het geld dat niet naar scholen en onderwijs gaat maar bij het bestuur blijft hangen, altijd verdacht en teveel. Of overdrijf ik nu?

Uit de bijdragen in onze volgende uitgave blijkt dat de positie van de staf tussen organisaties verschilt en bovendien niet altijd helder is. Alleen al de namen die we onze overhead-organisatie geven, zijn tekenend: hebben we het over een service-bureau, stafbureau of bestuursbureau? De gehanteerde term zegt veel over verhouding tussen bestuur, staf en de scholen. Onder de noemer ‘samenwerken’ is het niet altijd duidelijk wie er bepalend is: is het stafbureau verlengstuk van het bestuur of is het er om de scholen te ontzorgen? De gehanteerde term zegt veel over de hiërarchie en wie het voor het zeggen heeft binnen de samenwerking. Een bijzondere plaats binnen dit geheel is weggelegd voor de bestuurssecretaris: hoort die bij de staf of bij het bestuur? Een ander artikel gaat het over de invloedssfeer van de staf: gaat de staf alleen over de secundaire processen, zoals HR en ICT, of heeft het bureau ook iets te zeggen over onderwijskwaliteit? En welke taken beleggen onderwijsorganisaties op de scholen en wat doen ze gemeenschappelijk op stichtingsniveau? Veel dilemma’s die in dit komende nummer de revue zullen passeren. Houd dus uw postvak, fysiek of digitaal, goed in de gaten!

In deze DNM-Online ondertussen ook weer veel mooie en interessante bijdragen, waarbij ik de column van Emmeken van der Heijden speciaal wil noemen: Stel je voor dat Nederland een school was. Zij geeft in deze bijdrage woorden aan iets wat ik wel vaker denk wanneer ik een school  bezoek: school, dat gun je iedereen! Zoals we op scholen omgaan met leerlingen, met al dat pedagogisch tact, dat geduld, de ruimte die we er bieden voor ontwikkeling en voor verschillen tussen mensen, hoe we conflicten vreedzaam oplossen en fouten zien als aanleiding om te leren. De wereld zou er veel van kunnen leren. Emmeken beschrijft het vele male mooier, dus lees vooral haar bijdrage. Zeker na alle chocoladeletter-krantenkoppen naar aanleiding van de Staat van het Onderwijs gun ik alle Nederlanders, en om te beginnen alle onderwijsprofessionals, deze column groot op de voorpagina. Lang leve de school!

Puk Witte
Redacteur DNM en senior adviseur bij Sardes
p.witte@sardes.nl