.jpg)
DNM-Online Boeken en beschouwingen
DNM-Online
Leestips februari 2017
Gerritjan van Luin, medewerker van DNM
Zygmunt Bauman (2010). Vloeibare tijden. Leven in een eeuw van onzekerheid. Zoetermeer: Klement
De komst van sociale media en interactieve apps heeft onze manier van omgaan met elkaar in de wereld en met de wereld zelf drastisch veranderd. Over wat de moderne techniek voor het (samen)leven betekent heeft de onlangs overleden Pools-Britse socioloog en filosoof Zygmunt Bauman (1925-2017) in 2000 een interessant én verontrustend boek geschreven: Vloeibare tijden. Onze samenleving heeft, zo stelt hij, een fragmentarisch karakter gekregen. Het werk hangt – zeker voor veel jonge mensen – van projecten aan elkaar. Met het wegvallen van grenzen zijn we mobieler geworden. Relaties zijn minder duurzaam geworden; weliswaar beschikken we vaak over forse netwerken, maar een groot netwerk is nog geen hecht netwerk. Misschien zijn we vrijer geworden, maar voor velen gaat die moderne ontwikkeling gepaard met onzekerheid en angst. Wie ben ik? Waar hoor ik bij? Oog in oog met die vragen kan het een optie zijn om je eigen grenzen maar te trekken met alle risico’s op het koesteren van het vertrouwde en het afweren van het vreemde.
Het overlijden van Bauman bracht me bij dit boek, maar ook omdat je zijn analyse zou kunnen beschouwen als een sociologische ondersteuning van het pleidooi van een aantal pedagogen - waarover we in het vorige nummer van DNM schreven - om in het onderwijs leerlingen de gelegenheid te geven zich te laten zien en initiatieven te ontplooien waarvan de uitkomst niet vastligt. Want juist in dit ‘handelen’ kom je er als leerling achter waar je voor staat en hoe de ander zich toont. In een beweeglijker samenleving zul je toch in elk geval ook moeten leren om je plek te vinden, je angst te overwinnen, erachter te komen wat jouw ‘beweging’ is in verbinding met die van anderen?
Joitske Hulsebosch & Sibrenne Wagenaar (2016). Leren in tijden van tweets, likes en apps. De invloed van sociale technologie. Utrecht: Kessel-Smits Books.
In het geheel niet verontrustend is het boek Leren in tijden van tweets, apps en likes van Joiske Hulsebosch en Sibrenne Wagenaar. Ze erkennen de enorme invloed van sociale media op ons leven en de manier waarop we met elkaar in contact staan, maar zien vooral nieuwe toepassingen ontstaan op het gebied van slimmer werken, online samenwerken, kennis delen en ontwikkelen. Die worden overigens niet vanzelfsprekend gevonden. Met het oog hierop is het boek geschreven, bedoeld om de lezer een eigen visie te helpen ontwikkelen op sociale technologie voor leren en werken en hem te ondersteunen bij het weerbarstige implementatieproces. Daarnaast willen de auteurs laten zien dat met die nieuwe technologieën de focus van training naar sociaal leren verschuift. Door een mooie opbouw van theorie en veel praktijkervaringen biedt het boek stof tot nadenken en inspiratie: er zijn meer leermogelijkheden dan via studiedagen en cursussen.
Jelle Jolles (2016). Het tienerbrein. Over de adolescent tussen biologie en omgeving. Amsterdam: Amsterdam University Press.
Optimistisch van aard is ook het boek Tienerbrein dat Jelle Jolles, klinisch neuropsycholoog, neurowetenschapper en hoogleraar aan de VU, heeft geschreven over hen waarvoor het allemaal doen. Jolles vindt dat tieners veel verder kunnen komen dan we denken. Zes stellingen vormen de leidraad voor zijn verhaal, zoals ‘de adolescentie is een periode van mogelijkheden en kans, niet van onrust en verwarring’, ‘kennis zit niet in de genen maar wordt verworven door leren en ervaring’ en ‘de leer- en leefontwikkeling van de tiener bepaalt diens ontwikkelingen’. Juist vanwege dat laatste is het nodig om kennis te hebben van de ontwikkeling van de tiener. Diens gebruiksaanwijzing is immers niet zomaar te lezen.
Jolles heeft een overzichtelijk, prettig leesbaar, imposant boek geschreven, waarin veel onderzoeksresultaten en praktijkervaringen een plek hebben gekregen. Hoe de leraar de motor kan zijn voor de talentontwikkeling van de leerling wordt in de slothoofdstukken beschreven.
George Kohlrieser (2016). Laat je niet gijzelen. De internationale bestseller over leiderschap, verbinding, dialoog en werkelijke verandering. Witsand Uitgevers.
Over de invloed van de leider op de organisatie is veel geschreven. Wil een leider de organisatie ook echt verder kunnen helpen, dan is het zaak dat hij zichzelf goed kent, zijn kwaliteiten en zijn duistere kanten. Als je geen oog voor beide hebt, loop je het risico dat je je onbewust en onbedoeld laat gijzelen door ervaringen uit het verleden, door anderen of zelfs door jezelf. Laat je niet gijzelen is de titel van het boek van George Kohlrieser uit 2006 dat onlangs is vertaald. Kohlrieser beschrijft aan de hand van veel voorbeelden hoe mensen gegijzeld kunnen worden in letterlijke en in figuurlijke zin. Van echte gijzelingen zijn maar zeer weinigen het slachtoffer, maar aan figuurlijke gijzeling is bijna niet te ontkomen: angstgedachten, zorg over het oordeel van anderen, twijfel. Wie kent het niet. Zorgen en angsten kunnen je beschermen, maar als je je erdoor laat leiden, word je onvrij. Kohlrieser laat in zijn prettig vertaalde boek zien hoe je vrijer kun worden en daarmee – zoals hij het noemt – in werkelijke verbinding met jezelf en anderen.
Geef hieronder uw reactie op dit nieuwsitem
