DNM-Online Boeken en beschouwingen

Valt er nog wat te jubelen?

Redactioneel

Begin december ontvangen velen van u ons speciale nummer ter ere van ons tienjarig bestaan. Tien jaar DNM, dat leek ons wel tijd voor een speciale uitgave en zelfs een congres (op 7 december; u komt toch ook?). En dat alles rondom u, de leider in het onderwijs.

Zo’n mijlpaal in het bestaan noemen we een jubileum. Bij mij rijst dan altijd de vraag: valt er eigenlijk wel wat te jubelen?

Voor DNM wel: we kunnen terugkijken op tien jaar waarin we met de (gast-)redacteuren, de vele auteurs, columnisten en de uitgeverij vier keer per jaar toewerkten naar een mooie uitgave. Sinds 2015  doen we dat bovendien ook vier keer per jaar middels deze tussentijdse DNM Online. En dat blijven we graag nog weer tien jaar doen. Met veel genoegen.

En voor de leider in het onderwijs? Is er voor u ook wat te jubelen?

Pieter Leenheer opende de redactioneel van onze vorige DNM Online met een knipoog: “Zoals bekend staat de kwaliteit van ons onderwijs ernstig onder druk”. Dat betekent dus werk aan de winkel en weinig aanleiding voor een jubelstemming. Of valt het mee?

Ik kan bij tijd en wijle erg neerslachtig worden van het onderwerp onderwijs. Het lerarentekort en hoe zowel Den Haag als onderwijsorganisaties daarmee omgaan. De moeite die we hebben om ook vluchtelingen en asielzoekers goed onderwijs te geven. Het aantal leerlingen dat geen goede plek binnen het onderwijs vindt of te weinig profiteert van het onderwijsaanbod. Ook neerslachtig word ik soms van hoe fel verschillende onderwijskampen elkaar bestrijden in hun opvattingen van wat goed onderwijs is (al is dat misschien gewoon de tol van teveel onderwijs-twitteraars/X’ers volgen). En in mijn werk ben ik vaak bezig met zaken die moeilijk zijn voor scholen of niet zo lekker lopen. Je zou bijna denken dat het allemaal niks is en niks zal worden.

Maar aan de andere kant: lang leve het onderwijs! Want zo vanzelfsprekend is het allemaal niet:  bereikbaar en (vrijwel) gratis onderwijs dat een beetje aansluit bij wat jij wilt en kunt leren. Dat lukt ons in Nederland ook niet altijd voor iedereen (en dat doet heel veel pijn en daar moet wat aan gebeuren), maar ook: wat fantastisch dat het zo vaak wel lukt! En dat vergeet ik wel eens na teveel krant, social media en beleidsklussen. Wat fijn dat ik dan af en toe ook scholen in mag of via bijvoorbeeld Twitter/X meegenomen wordt in de werkweek van een leraar. Zo’n inkijkje in de praktijk maakt meteen weer enthousiast. En dan ben ik wel eens jaloers op u: een groot deel van u werkt immers binnen de muren van een school en mag dagelijks al die mooie en goede kanten van het onderwijs ervaren.

Laat ik wat zaken noemen waarvan ik de afgelopen tijd erg enthousiast werd:

• De vele leraren die software en materialen ontwikkelen die ze o.a. via social media beschikbaar stellen voor wie maar wil, zoals bijvoorbeeld Eddy Erkelens.
• Het X-account @leraar-NL. Ik geniet van het inkijkje dat verschillende leraren hier een week lang geven van hun onderwijspraktijk. Maanden geleden alweer leerde ik bijvoorbeeld van een docent die ons meenam in hoe hij AI gebruikt om zijn werk eenvoudiger en beter te maken.
• De mentor van mijn oudste, die het hele stel aan het einde van het jaar uit eigen beweging mee uit kamperen nam en daarna ouders een uitgebreid (en ongetwijfeld gekuist) verslag deed van hun avonturen.
• Een leraar geschiedenis op een school die ik bezocht. Door zijn interessante, goed vertelde verhaal werd ik zo gegrepen, dat ik bijna vergat dat ik voor een lesobservatie kwam.
• Mijn jongste die dit schooljaar is gestart op een school waar ze ook op de havo lekker veel praktijkles hebben. Het maakonderwijs speelt hier een belangrijke rol en zijn eerste project is een opdracht vanuit de gemeente Utrecht.
• En wat te denken van de oud-leraren van mijn jongste? Al en paar jaar weg van de school en toch kwamen ze op hun vrije avond naar de eindmusical om hun oud-leerlingen op het podium te zien stralen.

Ik vind het stuk voor stuk mooie voorbeelden van het ambacht en van de betekenis van het vak en van het onderwijs. Het is zo mooi en belangrijk en er gebeurt zoveel moois en goeds. En dat vergeet ik nog wel eens. En dat vergeet ik ook weleens te delen. En met mij velen. En zo ontstaat er inderdaad een nogal negatief beeld van de staat van het onderwijs. Nogmaals: er kan en moet nog zoveel beter. Maar dat is alleen maar omdat onderwijs zo belangrijk is. Niet omdat het onderwijs er zoveel slechter aan toe is dan menig andere organisatie. Vraag ze dat maar bij Van Moof of Aydan.

Laatst was er ophef over een teamleider uit het onderwijs die in de krant uitweidde over haar zeer gunstige arbeidsvoorwaarden. Goede reclame voor het vak, zou je denken. Maar dat vonden veel vakgenoten niet, want niet iedereen verdient dat mooie loon en ze kreeg het ook nog eens vanwege taken buiten de klas. Allemaal terecht, maar met als treurige opbrengst dat een zeer positief bericht over werken in het onderwijs door de eigen beroepsgroep werd afgefakkeld. Dan toch maar een functie elders, zal menig student of werkzoekende gedacht hebben.

Dat is dus wat we misschien met z’n allen meer te doen hebben. Jubelen! Om het mooie werk, dat belangrijke werk, dat leuke werk! Dan jubelen wij ondertussen om tien jaar DNM.

In deze DNM Online veel mooie artikelen; twee die nog aansluiten bij ons vorige nummer over professionalisering, waaronder een interview met Jacquelien Bulterman (bekend van haar veelbesproken boek: Het lerarentekort), maar ook weer mooie bijdrages van onze vaste schrijvers, het gesprek over omgaan met het lerarentekort binnen de school en vier leestips. We wensen u veel leesplezier.

Puk Witte
Redacteur DNM en senior adviseur bij Sardes
p.witte@sardes.nl