DNM-Online Boeken en beschouwingen

Vooruitblik op DNM 5.3

Dat het voor de school en voor de ontwikkeling van het onderwijs ertoe doet welke schoolleider de baas is, is genoegzaam bekend. De kwaliteit van diens leiderschap toont zich in zijn handelen. Handelen dat ingegeven wordt door denken. En precies over dat denken van ons is enige scepsis op zijn plaats. In zijn bestseller uit 2011, Ons feilbare denken, laat Daniel Kahneman zien dat er in het menselijk brein als het ware twee personages huizen: Systeem 1 en Systeem 2. Het eerste is impulsief en intuïtief, reageert op indrukken en legt – ook al zijn die er feitelijk niet - causale verbanden. Dit om zo van wat er gebeurt een fijn kloppend verhaal te kunnen maken. Systeem 2 daarentegen reflecteert en argumenteert, en gedraagt zich voorzichtiger. Maar is ook behoorlijk gemakzuchtig: Systeem 2 kiest nogal eens de weg van de minste weerstand en neemt maar al te graag klakkeloos over wat Systeem 1 hem tracht wijs te maken. Een beetje letten op Systeem 2 kan, zo argumenteert Kahneman, geen kwaad.
 

Meestal hebben de artikelen van het Magazinedeel van DNM geen rode draad, maar de drie artikelen van DNM 5.4 hebben er – achteraf gezien – toch één: ‘schoolleider, let een beetje op je Systeem 2’. Hoe denk je bijvoorbeeld over de groeimogelijkheden van je docenten? Kun je nog onbevooroordeeld luisteren of denk je te gemakkelijk al wel te weten dat het met die collega toch niet gaat lukken omdat die aan z’n plafond zit? Maar waarom zou je willen weten hoe hoog die is? Houd je met je denken de ongewenste situatie niet in stand? Hans van Dijck doet een oproep om groeibevorderend plafondloos te (gaan) denken.
 

Dat het denken over gespreid leiderschap het daadwerkelijk realiseren ervan in de weg kan zitten, laten Arnoud Evers, Isabelle Diepstraten, Karel Krijs en Jan Fasen in hun bijdrage zien. Uit hun onderzoek blijkt dat een aantal gedachten bij schoolleiders over wat er nodig zou zijn, willen docenten tot leiderschap in staat zijn (helder kader, leidinggevende ervaring), eerder ingegeven wordt door een behoefte aan controle dan dat deze elementen behulpzaam zijn om de gewenste ruimte voor initiatieven te creëren.

Loes Lauteslager, ten slotte,  roept in haar artikel ‘Van conflicten kun je leren’ ook op tot reflectie: ‘ga eens rustig zitten, peil je eigen gevoelens, accepteer dat er meer waarheden zijn en check je eigen aannames.’ Jezelf overstijgen en de positie van een neutrale observator innemen helpt om conflicten op te lossen.

Onderwijsadvies anno 2018

Het Focusdeel van DNM 5.4 is dit keer gewijd aan onderwijsadvies. Op dat gebied is er de laatste decennia het nodige veranderd en het leek ons een goed idee eens de stand van zaken op te maken. Zo’n vijfentwintig jaar geleden begon in het kader van de deregulering de omschakeling van een aanbod- naar een vraagmarkt en dat was uiteraard flink wennen. Scholen moesten nu ineens zelf een professionaliseringsbeleid gaan ontwikkelen, waar voordien overheid en experts hadden bedacht waar trainingen en scholingen over moesten gaan, en ook al was dat een aantrekkelijk perspectief, zoiets gaat nu eenmaal niet van de ene dag op de andere. Omgekeerd moesten nascholers, die trouwens nu ineens adviseur gingen heten, zich bescheidener en dienstbaarder leren opstellen. Ook dat was wennen, maar ook dat had zo zijn voordelen. Voorheen waren ze vaak tegelijk èn de missionaris dan wel zendeling die kwam vertellen hoe het moest, èn de kop van Jut omdat adviestrajecten niet snel genoeg resultaat opleverden.

Onze stand van zaken op de onderwijsadviesmarkt anno 2018 is vooral gebaseerd op een aantal gesprekken met schoolleiders en adviseurs. En daaruit bleek onmiskenbaar: de opdrachtgevers zijn duidelijk gegroeid in hun rol en betere opdrachtgevers dan voorheen, mede doordat hun kennis van zaken sterk is toegenomen. En op hun beurt zijn de adviseurs bescheidener geworden wat betreft hun pretenties, waarbij dan de alwetende goeroe intussen een bankzitter is geworden.  Die stand van zaken roept wel de vraag op welke consequenties het toegenomen handelingsvermogen van scholen heeft voor de positie van adviseurs. Wordt die marginaler? Of gaat die van karakter veranderen? Mooie vragen voor een volgende stand van zaken.

---

Geef hieronder uw reactie op dit nieuwsitem

Leave this one empty:

Naam:

E-mailadres:

Don't fill in data here:

Reactie:

Don't put anythin in here: